วัดจองคำ วัดจองกลาง
วัดจองคำและวัดจองกลางเปรียบเสมือนวัดแฝดด้วยตั้งอยู่ในกำแพงเดียวกันเมื่อมองจากทางด้านหน้าวัดจองคำจะอยู่ทางซ้ายมือส่วนวัดจองกลางจะตั้งอยู่ทางขวามือ วัดจองคำและจองกลางตั้งอยู่กลางเมืองแม่ฮ่องสอนและเป็นเสมือนสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมของเมืองไทใหญ่แห่งนี้ พื้นที่ด้านหน้าของวัดเป็นสวนสาธารณะหนองจองคำที่สวยงามนับเป็นมุมถ่ายภาพที่สวยที่สุดเนื่องจากมีวัดจองคำและจองกลางเป็นฉากหลังที่สวยงาม
วัดจองคำ หรือพระอารามหลวงวัดจองคำ
เป็นวัดที่สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2340 เป็นวัดแรกของเมืองแม่ฮ่องสอน เป็นวัดเก่าแก่สร้างตามแบบอย่างศิลปะไทยใหญ่ สิ่งที่โดดเด่นหลังคาทรงประสาท 9 ชั้น และมีศาสนสถานที่สำคัญคือ วิหารหลวงพ่อโต ซึ่งเป็นพระพุทธรูปองค์ใหญ่ที่สุดของแม่ฮ่องสอน สร้างเมื่อ พ.ศ.2477 โดยช่างชาวพม่า วิหารแห่งนี้มีลักษณะสถาปัตยกรรมแบบไทใหญ่ผสมฝรั่งอาคารมีผังเป็นรูปตัวแอล ผนังก่ออิฐถือปูน ประตูหน้าต่างตอนบนโค้งประดับลวดลายแบบสถาปัตยกรรมตะวันตก หลังคามุงสังกะสี เชิงชายมีลูกไม้ฉลุแบบขนมปังขิง
ในวิหารเป็นที่ประดิษฐานของหลวงพ่อโตซึ่งเป็นพระประธาน มีขนาดหน้าตักกว้าง 4.85 เมตร สร้างเมื่อ พ.ศ. 2469 โดยช่างฝีมือชาวพม่า และมีพระพุทธรูปขนาดใหญ่ซึ่งจำลองมาจากพระศรีศากยมุนีที่วิหารวัดสุทัศน์ เหตุที่เรียกชื่อวัดจองคำ เนื่องจากเสาวัดประดับด้วยทองคำเปลว
วัดจองกลาง
ตั้งอยู่ข้างกับวัดจองคำ ภายในวิหารมีแท่นบูชาตั้งพระพุทธสิหิงค์จำลอง ปิดทองเหลืองอร่ามไปทั้งองค์ มีสิ่งที่น่าสนใจอื่นๆ อีก เช่น ตุ๊กตาแกะสลักด้วยไม้เป็นรูปคนและสัตว์เกี่ยวกับพระเวสสันดรชาดก ฝีมือแกะสลักของช่างชาวพม่า มีจำนวนทั้งสิ้น 33 ตัว ซึ่งนำมาจากพม่าตั้งแต่ พ.ศ. 2400
นอกจากนี้ทางด้านจิตรกรรม ยังมีภาพวาดบนแผ่นกระจก เรื่องพระเวสสันดรชาดกและภาพประวัติเจ้าชายสิทธัตถะ ตลอดจนภาพแสดงให้เห็นถึงชีวิตความเป็นอยู่ของคนสมัยนั้นหลายภาพ มีคำบรรยายใต้ภาพเป็นภาษาพม่า และมีบันทึกบอกไว้ว่าเป็นฝีมือของช่างไทยใหญ่จากมัณฑะเลย์
เจดีย์ประธานเป็นเจดีย์ทรงเครื่องแบบมอญบนยอดประดับฉัตรสามชั้น มีกลุ่มเจดีย์สี่ทิศล้อมรอบ องค์เจดีย์ก่ออิฐถือปูนทาสีขาว ส่วนลายปูนปั้นที่องค์เจดีย์ทาสีทอง ในยามค่ำคืนเมื่อประดับไฟ สีทองจะเปล่งรัสมีแลดูสวยงาม
หนองจองคำ
เป็นสวนสาธารณะตั้งอยู่ใจกลางเมือง เป็นหนองน้ำที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติมีน้ำตลอดปี เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ และใช้เป็นสถานที่จัดงานประเพณีที่สำคัญ ๆ ของจังหวัดด้วย
ที่ตั้งการเดินทาง
ถนนชำนาญสถิตห่างจากถนนขุนลุมประพาสประมาณ 100 เมตร ตำบลจองคำ อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน
